Obezite, Amerika Birleşik Devletleri’nde yetişkinlerin %40’ını ve çocukların %20’sini etkileyen bir sağlık sorunu. Yeni tedavi yöntemleri bu salgınla mücadele etmede bazı ilerlemeler kaydetmiş olsa da, beynin vücutla olan karmaşık ilişkisi ve iştahın düzenlenmesi konusunda hâlâ birçok bilinmeyen var. Bu bağlamda, araştırmacılar hipotalamusta yemek yeme davranışını düzenleyen ve potansiyel olarak obezite tedavileri için yeni hedefler sunabilecek, daha önce keşfedilmemiş bir nöron popülasyonu buldular.
Hipotalamus ve Leptin Hormonunun Rolü
Leptin hormonu, vücudun yağ depolarından beyine gönderilen ve açlık hissini baskılayan bir işaretçidir. Hipotalamus ise beynin derinliklerinde yer alan ve açlık, hormon seviyeleri, stres yanıtları ve vücut sıcaklığını düzenleyen önemli bir bölgedir. Hipotalamusta bulunan bu yeni nöron popülasyonu, leptin hormonu tarafından aktive oluyor ve beslenme davranışlarını kontrol ediyor.
Dr. Brian Herb, Maryland Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde araştırmalarını sürdüren bir bilim insanı olarak, “Hipotalamusun uzun zamandır açlık ve vücut sıcaklığını düzenlediğini biliyoruz. Ancak, bu yeni keşif, enerji ve yiyecek alımını düzenleyen özel bir nöron grubunun varlığını ortaya koyuyor” diyor. Dr. Herb’in önceki araştırmaları, bu tür nöron gruplarının genetik programlar aracılığıyla nasıl oluştuğunu keşfetmişti.
BNC2 Nöronlarının Keşfi
Yeni yapılan çalışmada, araştırmacılar BNC2 adlı genin ekspresyonunu taşıyan ve leptin reseptörleri bulunan bir nöron popülasyonunun, açlık hissini baskıladığını keşfettiler. Bu nöronlar, yiyeceklerin tadı ve besin içeriği gibi yiyecek ile ilgili duyusal ipuçlarına da tepki veriyorlar.
Deneylerde, CRISPR-Cas9 teknolojisi kullanılarak BNC2 nöronlarındaki leptin reseptörü (LEPR) devre dışı bırakıldı. Bu durumda, fareler daha fazla yedi ve kontrol farelerine göre daha fazla kilo aldı. Ayrıca, fareler uzun süre aç bırakıldıktan sonra BNC2 nöronlarının aktif olduğu, ancak hipotalamusun diğer nöron popülasyonlarının bu durumda tepki vermediği gözlemlendi.
Yeni Obezite İlaçları İçin Umut
Bu keşif, BNC2 nöronlarının leptin hormonuna duyarlı olduğunu ve bu mekanizmanın yemek yeme davranışını bastırdığını gösteriyor. Dr. Mark T. Gladwin, Maryland Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı ve araştırmanın başyazarı, bu keşfin, Ozempic ve diğer GLP-1 agonistleri gibi mevcut tedavi yöntemlerinden farklı olarak, leptin hedefli ilaçlar geliştirilmesinin önünü açabileceğini belirtiyor. Bu tür ilaçlar, mide bulantısı ve diğer gastrointestinal yan etkilerle başa çıkamayan hastalar için faydalı olabilir.
Gelecek Perspektifi
Bu bulgular, yeni obezite tedavileri geliştirmek için önemli bir fırsat sunuyor. Leptin hedefli ilaçlar, özellikle genetik olarak daha fazla kilo almaya yatkın olan bireyler için, iştah kontrolünü sağlamak adına büyük bir potansiyel taşıyor. Ayrıca, bu araştırma beynin ve vücut arasındaki karmaşık etkileşimi daha iyi anlamamıza yardımcı olacak ve bu mekanizmaların daha derinlemesine incelenmesi gerektiğini ortaya koyuyor.
Araştırma, Nature dergisinin 5 Aralık 2024 tarihli sayısında yayımlandı ve bilim dünyasında büyük yankı uyandırdı. Gelecekte, leptin etkilerini hedef alan ilaçların, dünya çapında milyonlarca insana obezite ile mücadelede yardımcı olabileceği umuluyor.
Referans:
- Han L. Tan, Luping Yin, Yuqi Tan, Jessica Ivanov, Kaja Plucinska, Anoj Ilanges, Brian R. Herb, Putianqi Wang, Christin Kosse, Paul Cohen, Dayu Lin, Jeffrey M. Friedman. Leptin-activated hypothalamic BNC2 neurons acutely suppress food intake. Nature, 2024; 636 (8041): 198 DOI: 10.1038/s41586-024-08108-2